رژیم کتوژنیک یکی از بهترین رژیمهای غذایی است که در دسته رژیمهایی با کربوهیدرات کم قرار میگیرد. افرادی که به رژیم کتو پایبند هستند، باید میزان مصرف کربوهیدرات را تا حد زیادی کاهش دهند. زمانی که مصرف کربوهیدرات تا حد زیادی کاهش پیدا کند، بدن در یک وضعیت متابولیک به نام کتوز قرار میگیرد. در چنین حالتی، بدن از سلولهای چربی برای مصرف انرژی استفاده میکند. یعنی سلولهای چربی به کتون تبدیل شده و در کبد ذخیره میشوند. پژوهشها نشان میدهد، کتون میتواند انرژی مغز را تامین کند.
در واقع رژیم کتوژنیک، بدن را وادار میکند که برای تامین انرژی بدن به سراغ سلولهای چربی برود. این نوع رژیم غذایی، قند خون و سطح انسولین خون را تا حد زیادی کاهش میدهد. زمانی که کربوهیدرات و گلوکز به میزان کافی وارد بدن نشوند، ترشح هورمون انسولین در بدن کاهش خواهد یافت. در برنامه غذایی کتوز، میزان مصرف چربی افزایش و میزان مصرف کربوهیدرات کاهش مییابد. پروتئین نیز باید به مقدار متوسط مصرف شود.
کاهش مصرف کربوهیدرات چگونه بر کاهش وزن تاثیر می گذارد؟
بدن همیشه به یک منبع مناسب برای تامین انرژی نیاز دارد. در حالت عادی، بهترین منبع تامین انرژی بدن، کربوهیدراتها هستند. کربوهیدراتها در بدن به گلوکز تبدیل شده و در نهایت به صورت گلیکوژن ذخیره میشوند. بدن به طور معمول، از سوخت در دسترس یعنی کربوهیدراتها برای تامین انرژی استفاده میکند. اما در رژیم کتو، ذخایر کربوهیدرات در بدن کاهش پیدا میکند. در مقابل، ذخایر چربی و پروتئین افزایش خواهند داشت. به همین دلیل، بدن برای تامین انرژی به سراغ سلولهای چربی میرود.
تمامی فرآوردههای قندی مثل برنج و نان و نشاسته باید از برنامه غذایی حذف شده یا میزان مصرف آن به کمتر از ۵۰ گرم برسد. مقدار دقیق مصرف کربوهیدرات، به شرایط بدنی شما و صلاحدید متخصص تغذیه بستگی دارد. اگر به صورت روزانه کمتر از ۵۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنید، بدن شما به قند و کربوهیدرات کافی برای تامین انرژی دسترسی نخواهد داشت. ۴ تا ۵ روز بعد، بدن به سراغ تجزیه چربی و پروتئین میرود تا با کمک آن نیروی کافی برای انجام فعالیتهای روزمره را تامین کند.
1.رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD)
یکی از انواع رژیم کتو، رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD) است. در این رژیم غذایی، مقدار بسیار کمی کربوهیدرات مصرف میشود. پروتئین باید به میزان متوسط و چربی به میزان بالا مصرف شود. به صورت روزانه، وعدههای غذایی شما باید دارای ۷۰ درصد چربی، ۲۰ درصد پروتئین و ۱۰ کربوهیدرات باشد.
3.رژیم کتوژنیک هدفمند (TKD)
در این نوع رژیم غذایی، قادر خواهید بود بعد از تمرینات ورزشی مقدار مشخصی کربوهیدرات مصرف کنید. نوع دیگری از رژیم کتوژنیک، یعنی رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا وجود دارد که به شما اجازه میدهد به صورت روزانه مقدار بیشتری پروتئین مصرف کنید. این نوع رژیم غذایی، توسط بسیاری از پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته و محبوبیت زیادی دارد. معمولاً ورزشکاران یا بدنسازان، از رژیم کتو چرخهای یا هدفمند استفاده میکنند.
فواید رژیم کتوژنیک برای سلامتی
رژیم غذایی کتوژنیک نه تنها به کاهش وزن کمک میکند، بلکه فواید گوناگونی برای سلامتی دارد. به عنوان مثال مطالعات انجام شده نشان میدهد، این رژیم غذایی باعث کاهش علائم بیماری صرع میشود. در واقع رژیم کتو با همین هدف ابداع شد. اما بعد از مدتی، برای کاهش وزن و لاغری مورد استفاده قرار گرفت.
علاوه بر این، میتواند از بروز بیماریهای قلبی، بیماریهای مغزی و آکنه جلوگیری کند. با این حال لازم است پژوهشهای بیشتری درباره این مسئله انجام شود. اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید، باید قبل از دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک با متخصصان تغذیه مشورت کنید.
در رژیم کتوژنیک از مصرف چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
غذاهای شیرین: نوشابه، آب میوه، اسموتی، کیک، بستنی، آب نبات.
غلات یا نشاسته: محصولات مبتنی بر گندم، برنج، ماکارونی، غلات.
میوه: همه میوهها، به جز بخشهای کوچکی از انواع توتها مانند توت فرنگی
لوبیا یا حبوبات: نخود، لوبیا چشم بلبلی، عدس، نخود و غیره.
برخی سبزیجات: سیب زمینی شیرین، هویج، ازگیل و غیره.
محصولات کم چرب یا رژیمی: سس مایونز کم چرب، سس سالاد و چاشنیها
برخی سسها: سس باربیکیو، خردل عسل، سس تریاکی، سس کچاپ.
چربیهای ناسالم: روغنهای گیاهی فرآوری شده، سس مایونز